Haelen
Terug naar Geschied- en heemkundige kring "Het Land van Thorn"Dinsdag
27-08-2019 19:00
St. Lambertuskerk, Kerkplein 12, Haelen
Parkeren kunt op een drietal pleinen rondom de kerk en in de straten in de directe omgeving van de kerk.
Beschrijving
Op de Midden-Limburgse zandgronden waren een paar boerenwoningen,
een beek en een kerk voldoende om een dorpje zoals Haelen
te laten ontstaan. Eeuwenlang was het hard werken voor een karig
bestaan. Kerk en kasteel bepaalden voor een groot deel het leven van
de bewoners.
Omstreeks 1100 zijn in het “ghoor”(moeras) de eerste fundamenten
gelegd voor een versterkt huis, dat later uitgroeide tot het huidige
kasteel Aldenghoor. Haelen hoorde tot het Land van Horne. In 1275
had Haelen al een schepenbank.
Aldenghoor werd bewoond door diverse geslachten, waarvan met
name de familie De Keverberg het kasteel bijna 300 jaar bewoonde.
In 1903 overleed de laatste baron, die vrijgezel was.
Haelen bleef een klein dorp, dat voornamelijk op de landbouw gericht
was. Eind 1814 telde Haelen 560 inwoners, die leefden in 104 huizen,
waarvan er 13 onbewoonbaar waren. Het kasteel telde 23 bewoners,
overwegend knechten en dienstmeiden.
Afbeelding afkomstig van Studiegroep Leudal
In 1879 werd de spoorlijn Antwerpen-Weert-Roermond-Gladbach
aangelegd, waardoor er in Haelen een station kwam. Al snel vestigde
zich hier een aantal kleine bedrijven, voornamelijk gericht op houthandel,
fourage- en aardappelhandel. Uiteraard kwamen er hierdoor
ook diverse horecagelegenheden. In 1939 werd het station gesloten.
Haelen bleef wel nog lange tijd als laad- en losplaats fungeren.
Het oude kerkje van Haelen, waarvan de toren met zijn speklagen
(mergel en baksteen) dateerde uit 1523, werd in 1857 vervangen door
een nieuwe kerk, die tegen de oude toren werd gebouwd. Dit was een
van de eerste kerken, ontworpen door de bekende bouwmeester
Pierre Cuypers. Helaas werd deze fraaie kerk op 15 november 1944
verwoest door de terugtrekkende Duitsers. In 1955 werd op dezelfde
plek een nieuwe grotere kerk gebouwd.
Deze grotere kerk had alles te maken met de bouw van de Maascentrale
(PLEM), waardoor men in Haelen een forse uitbreiding van het inwoneraantal
verwachtte. De bevolking groeide van 800 in 1889 , naar 1200 in
1930 tot 1400 in 1950. Na de bouw van de Maascentrale groeide dit snel
tot de ruim 4300 heden ten dage. Er werden complete nieuwe wijken
gebouwd, waardoor van het oude dorpskarakter jammer genoeg vrijwel
niets bewaard is gebleven. Alleen rond het Haelens Broek, Overhaelen,
de Dries en de Statie is nog iets van dit karakter bewaard gebleven. Het
dorp werd in feite overgeleverd aan de vernieuwingsdrang van de toenmalige
bestuurders, waardoor ook de oude dorpskern geheel werd afgebroken
en plaats moest maken voor nieuwbouw. Tijdens de wandeling
wordt ook hieraan aandacht besteed.
Gelet op het voorgaande zal deze wandeling zich afspelen rond kerk
en kasteel. In de kerk zal de werkgroep Heemkunde van de Studiegroep
Leudal een expositie inrichten over de oude kerk van Haelen.
Vanaf 18.30 uur kunt u deze bezichtigen. In groepen wandelen we
vanaf de kerk via de Beekstraat naar de Vogelmolen, het park van kasteel
Aldenghoor, de tuin met voormalige begraafplaats van het kasteel
en vandaar naar de Napoleonsweg. De afsluiting zal plaatsvinden op
de binnenplaats van kasteel Aldenghoor omstreeks 21.15 uur met de
mogelijkheid om een drankje te nuttigen op de binnenplaats of in de
brasserie.