Lezing:De Franse tijd in en om het kanton Maaseik (1792-1814)
Terug naar Geschied- en heemkundige kring "Het Land van Thorn"Woensdag
13-01-2010 20:00
Zaal D'n Ingel, Schoolstraat 20, Thorn
Op 14 juli 1789 bestormden de burgers van Parijs de Bastille....
Beschrijving
De lezing wordt verzorgd door de heer Thieu Wieërs uit Geistingen-Kinrooi, bestuurslid van de organiserende kring, hoofdredacteur van het verenigingsperiodiek “De Kroetwès” en een boeiende spreker. Inleider is werkzaam geweest als leraar wiskunde aan het H. Kruiscollege te Maaseik. Van zijn hand verschenen onder meer publicaties over de Bokkenrijders in het Maasland (Wij zullen u met assen lonen), boerderij Haegerhof te Geistingen, soldaten van Napoleon en diverse andere artikelen van geschied- en heemkundige aard.
Als toelichting op de te houden lezing ontvingen wij van de spreker de volgende informatie.
Op 14 juli 1789 bestormden de burgers van Parijs de Bastille. Deze dag wordt dan ook beschouwd als het begin van de Franse revolutie. Ze zou Europa op zijn grondvesten doen trillen of nog beter de oude fundamenten zouden weggespoeld worden en vervangen door totaal nieuwe.
De Franse revolutionairen vielen de zuidelijke Nederlanden binnen, zogezegd om hen ook te kunnen laten genieten van de nieuwe vrijheden, maar in de praktijk werd van de gelegenheid gebruikgemaakt om de kerkschatten te stelen en naar Parijs te brengen. Je kan ze nu nog in het Louvre gaan bekijken.
Eind 1792 kwamen ze in ons werkgebied en bleven er bijna 22 jaar. Eerst waren ze bezetters en plunderaars, maar vanaf 1 oktober 1795 was de bezetting voorbij. Onze voorouders werden Fransen!
Alles werd veranderd. Soms denk ik aan die tijd als we in de kerk zingen van ‘alles wordt nieuw’.
De leuze: vrijheid, gelijkheid, broederschap, zou eigenlijk een korte samenvatting kunnen zijn van de grondwet van elke moderne staat, maar onze voorouders voelden dit zo – terecht of ten onrechte – niet aan. De vrijheidsboom die in iedere gemeente geplant werd als symbool werd op menig plaats ’s nachts omgehakt.
De versnippering van het grondgebied – denk aan de plaatselijke vrijheden als Thorn of Kessenich-Hunsel, of de vrijdorpen Neeritter en Heel - was van de baan. De gemeenten bleven bestaan, maar werden gehergroepeerd in kantons, en deze weer in departementen. De plaatselijke bestuurders hadden het moeilijk. Ze werden gehaat: denk aan Dodé in Thorn.
Voortaan was iedereen gelijk, behalve de vrouwen, die nog iets moesten wachten. De slavernij werd ook nog niet afgeschaft.
Het Frans werd de enige officiële taal. Ook voor de nieuwe burgerlijke stand. Trouwen gebeurde voor de burgemeester. Voortaan kon men ook scheiden.
De kerkelijke instellingen moesten hun goederen en gronden afstaan.
Het oude munstelsel was van de baan: papiergeld kwam in de plaats.
Het metrieke stelsel werd ingevoerd: bunders, in Limburg algemeen gebruikt als maat, maar bijna overal iets anders, werd vervangen door ha, a en ca. De meter, de kilogram en de liter met hun veelvouden van tien werden algemeen ingevoerd.
Het decimale stelsel werd zelfs ingevoerd in de kalender: een week telde voortaan 10 dagen, met de laatste dag als een verplichte rustdag. Voor onze katholieke voorouders vervelend, want hun zondag bleef ook een verplichte rustdag. Niet werken betekende ook geen loon.
Het erfrecht werd aangepast: kinderen konden niet meer onterfd worden, maar ook de successierechten waren een Franse uitvinding.
De vervolging van de kerk was voor onze voorouders een gruwel. Omdat de pastoors of op de vlucht waren, of aangehouden, was er geen zondagsmis meer. Wie moest dopen of de stervenden bedienen? De doden werden zonder meer begraven. De jeugd wilde trouwen, maar was er een priester?
Ontzettend zwaar viel de verplichte legerdienst. Soldaat worden en dan nog voor een vijandig land!
In Vlaanderen liep dit uit in de Boerenkrijg die in Hasselt doodbloedde.
Onder Napoleon begon alles te wennen. Van hem zijn de woorden bekend: In een dorp kan je meer rust brengen met één pastoor dan met 12 gendarmen. Hij sloot dan ook met de paus een concordaat. Er kwam in iedere gemeente een pastoor terug.
Napoleon zorgde ook voor nieuwe kanalen en wegen. Voor ons werkgebied is de Napoleonsweg zeer belangrijk.
Over dit en nog meer….
Het belooft een interessante lezing te worden en wij verwachten dan ook een grote opkomst. Iedereen is van harte welkom. De entree bedraagt € 1,50. Leden van de Geschied- en Heemkundige Kring “Het Land van Thorn” hebben gratis toegang.